Võ sư Sáng Tổ Nguyễn Lộc, Võ sư Chưởng môn đời thứ 2 Lê Sáng.
Tại sao cố Võ Sư Nguyễn Lộc chưa viết một quyển sách dạy Vovinam?
Bao nhiêu tài liệu sưu tập trong nhiều năm, đã bị anh đốt hết trong một lần xúc động!
Cách đây trên 3 tháng, Võ sư chưởng môn Vovinam Lê Sáng, đã ngỏ ý muốn có bài của tôi về Cố Võ Sư sáng tạo môn phái Nguyễn Lộc, trong giai phẩm hướng về ngày Giổ Tỗ. Đã nhiều lần, tôi hành hạ võ não của tôi, để nhớ lại xem: Tôi đã quen với vị Võ Sư khả kính, khả ái ấy bao giờ, ở đâu, thế nào, để viết lại những kỷ niệm đầu tiên của tôi với Võ Sư. Vô ích!
Hai bên ý hợp tâm đầu
Khi thân chẳng lọ là cầu mới thân
Càng đi sâu vào quá khứ, tôi càng thấy những đêm trường không ngủ, Nguyễn Lộc và tôi, đàm luận với nhau về rất nhiều vấn đề mà trọng tâm không ngoài tương lai của Tổ Quốc và Dân Tộc. Hình như định mệnh, đã muốn hai đường đời của chúng tôi gặp nhau rất sớm ở một điểm nào đó, và từ đấy, luôn luôn đi song song sát cạnh nhau, vẽ thành biết bao khúc thẳng, khúc lượn, khúc vòng, khúc gãy, khúc lên, khúc xuống, qua những nơi phần nhiều là nghèo nàn, đau khổ, lam lũ, nhưng tận tụy và giàu lòng tương thân, tương ái, cho đến điểm mà đường đi của anh là bỏ bình diện nhân thế, lên bình diện tiên cảnh, mặc cho đường đi của tôi còn kéo dài uể oải trên bình diện trần ai đoạn trường!
Cuộc đời can đảm và tận tụy với đồng bào của anh, đã được lược thuật trong cuốn Lược sử môn phái Vovinam. Ðọc kỹ cuốn sách nhỏ nầy, các môn sinh sẽ thấy chí lớn của vị Võ Sư sáng tạo môn phái. Tôi không có gì đặc biệt để nói phụ thêm vào nữa. Trong bài này, tôi xin hiến các môn sinh quan niệm đặc biệt của Anh về việc truyền bá và khuếch trương Vovinam trong tương lai.
Biết bao lần, thân cũng như sơ, những người quen biết anh, và hiểu rõ giá trị của Vovinam đối với đồng baò, đã yêu cầu anh viết thành sách dạy Vovinam. Luôn luôn bên cạnh Anh, tôi đã chứng kiến từng thời kỳ của việc sáng tạo Vovinam từ lúc hạt giống đầu tiên mới gieo vào đất tốt; trải qua bao nhiêu công vun bón bằng đủ các khoa: Gần, thì như những khoa Võ Ta, Võ Tàu, Võ Nhật, Võ Anh v.v. Xa, thì như những khoa Giải Phẩu, Sinh Lý, Tâm Lý, Cứu Thương v.v...; đến thời kỳ nẩy mầm, phát nhánh, kết nụ, khai hoa, trổ trái, rồi quảng bá khắp Bắc, Trung, Nam, với tốc độ và sự hoan nghênh nhiệt liệt, những tràng pháo tay nổ toé sáng giữa đêm giao thừa tối đen như mực, khi kháng chiến còn ở thời kỳ du kích; như những tràng pháo nổ đỏ trời đất, sáng mồng một đầu Xuân, trong thiều quang rực rỡ, khi kháng chiến đã chuyển sang thế trúc chẻ ngói tan... Ðược chứng kiến cả công phu thai nghén cực nhọc, kéo dài trên dưới hai mươi năm trời mới hoàn thành sự sinh hạ ra Vovinam, tôi cũng có mặt trong số những người đã yêu cầu Anh viết thành sách dạy Vovinam.
Nhưng, anh đã luôn luôn không chịu chấp nhận đề nghị của các bạn thân, cũng như của các môn đệ.
Có một độ, khoảng hai ba năm trước khi anh vĩnh biệt trần thế, anh đã thu thập tất cả giấy tờ, có ghi các tìm tòi, so sánh, thí nghiệm, phân tích, tổng bước tiến triển của Vovinam từ lúc mới là hạt giống lý tưởng trong lý tưởng hoạt động của Anh, đến ngày mà đương tuổi hoa niên, anh đã thành một phái chủ tĩnh tọa theo dõi các môn đệ tiếp tục hoạt động của anh, là chuyển tiếp vào huyết mạch của thanh niên nguồn sống khỏe, sống mạnh, sống động luôn luôn xung phong tên những con đường chưa có vết chân của người đi trước, sống không mặc cảm, sống với tin tưởng mãnh liệt và tuyệt đối ở tương lai xán lạn của dòng giống Lạc Việt, mà mình lấy làm vinh hạnh là một phần tử:
Tính ngang tàng noi gương Thượng Trứ,
Thói ngông nghênh học nết Tú Xương.
Nhưng, đến lúc phải đứng giữa sa trường,
Thì dòng máu Hưng Ðạo Ðại Vương
Sôi lửa hận!
Thì Mông Cổ, với Ðế Quốc mênh mông vô tận,
Có nghĩa gì đâu?
Thì Thoát Hoan, với trăm ngàn vạn kỵ binh,
Từng dẩm nát cả Châu Á lẩn Châu Âu,
Có nghĩa gì đâu?
Tiếng hịch âm vang truyền quyết liệt,
Thế là tất cả thành quỷ không đầu
Trên đất Việt!
Thế rồi giữa lúc tôi tưởng là Anh đã đổi ý kiến, đã chịu xếp đặt các tài liệu, để biên soạn thành sách dạy Vovinam, thì anh đã bật lửa đốt hết! Trước sự sững sốt của tôi, Anh chậm rải thuyết phục tôi:
Bạn ơi, nếu trong đời sống của chúng ta, chúng ta có thể làm được cái gì lợi ích, bất cứ về phương diện nào, cho Gia Ðình cho Tổ Quốc, cho Nhân Loại thì chúng ta nên hết sức mà làm, chịu đựng mọi thử thách mà làm. Nhưng, theo thiển kiến của tôi, chúng ta không bao giờ nên có ý định đặt những sáng kiến của chúng ta, những sản phẩm của chúng ta thành quy tắc bất di bất dịch, để người đồng thời và hậu thế phải làm theo. Vì làm như thế là ghìm đà tiến của hậu sinh lại.
Trên dưới hai mươi nhăm thế kỷ, nhân loại - nói cho chính xác hơn, bọn Tống nho Tây cũng như Ðông đã đặt những sáng kiến của KhổngTử và Aristote đã đạt được cách đây 2,500 năm. Vậy tiến bộ chổ nào?
Nguyễn Du đã đem cái đau khổ của tấm thân bồ nông: Pélican mà làm tiệc hy sinh, mua vui cho thiên hạ. Nhưng:
“Thiên hạ hà nhân khắp Tố Như!
Bạn ơi, tôi đã lấy siêu phẩm “Ðoạn Trường Tân Thanh” mà bạn ngưỡng mộ, để chứng minh cho bạn thấy rõ là chúng ta không nên viết gì cả, với cái viễn vọng để lại một tuyệt phẩm cho hậu thế. Chắc bạn không có cái cuồng vọng sáng tác một văn phẩm hay bằng Ðoạn Trường Tân Thanh, phải không?
Nhưng Ðoạn Trường Tân Thanh chỉ là một trường hợp Quốc Gia, không mấy quan trọng. Tôi muốn bạn nhớ đến một trường hợp quan trọng hơn, Quốc tế hơn: Trường hợp cuốn Das Kapital của Karl Marx. Nếu, vì một lý do nào đó, năm 1818, sổ bộ đời của tỉnh Trèves nước Phổ Lỗ Sĩ không khai sinh cho cái tên Karl Marx, hay vì một lý do nào khác nữa con người mang cái tên ấy được khai tử trước năm 1867, là năm y viết quyển Das Kapital, để lưu lại cho hậu thế, thì một triệu con cháu Lạc Việt, trong số ấy có bạn có tôi, không phải bỏ quê cha đất tổ mà phiêu lưu vào đây, và nữa số nhân loại, nếu không phải là hơn nữa, đã không phải hạ xuống hàng trâu ngựa! Có ai ngờ được những hậu quả xa xôi trong thời gian và không gian như thế không? Bạn có thấy không nên coi nhẹ hậu quả của ngòi viết chưa?
Vả lại có phải cứ viết thành sách mà truyền lại cho hậu thế được đâu? Trong một nghìn tác phẩm xuất bản, liệu có được lấy một quyển mà trăm năm sau, còn được thợ nhà in xếp thành chữ?
Theo thiển kiến của tôi, những thứ thật có giá trị, thì không cần viết và in thành sách mới truyền lại cho thiên thu. Hiến pháp của Anh Quốc có bao giờ được in mực đen trên giấy trắng đâu? Những dân phong, quốc tục cuả mọi quốc gia, có cần ai viết thành sách để giảng dạy cho hậu thế đâu, sao quốc dân vẫn theo đúng từng chi tiết? Lại còn phong dao, tục ngữ, được truyền tụng trước, rồi các văn nhân mới sưu tầm in thành sách sau, thế sao vẫn ở cửa miệng mọi người?
Bạn ơi, nếu Vovinam của tôi mà có chân giá trị, thì mặc dầu tôi không viết thành sách, bạn cũng đừng lo nó bị thất truyền. Nó sẽ thấm nhuần vào tận tâm khảm môn sinh, vào mỗi sợi cơ của thân thể môn sinh; nó sẽ thành một thành phần của thể chất, cũng như của tâm hồn môn sinh; nó sẽ được khắc vào các sinh: Gènes của một nhiểm thể: chromosome nào đó, của các tế bào cơ thể người Việt Nam. Và như thế, và, chỉ có như thế, nó mới có hy vọng được truyền lại thế hệ nọ đến thế hệ kia, mà không bao giờ phải cần viết ra thành sách giáo khoa cả.
Tôi đã hoàn toàn bị Võ sư thuyết phục. Và, tôi cũng đã thấy cái cao vọng của Võ sư vuợt thật xa cái tham vọng của đại đa số, nếu không phải là tất cả: Những sáng tạo gia trong mọi địa hạt. Cái cao vọng ấy chỉ có thể là một hệ sinh của tinh thần quốc gia đến tuyệt độ.
Tôi đã ở bên cạnh Võ Sư Sáng Tổ trong những này, những giờ, những phút cuối cùng của Võ Sư Sáng tổ trên trần thế. Lúc cuối cùng, tôi đã hỏi Võ sư Sáng Tổ có lời di chúc nào muốn để lại cho môn sinh không? võ sư Sáng Tổ đã trả lời:
“Bạn quên là: Ðã từ lâu, chúng ta luôn luôn sẵn sàng để ÐẠI HÀNH, mà không thắc mắc mảy may gì nữa sao? Về VOVINAM tôi tuyệt đối tin LÊ SÁNG, một môn đệ giỏi nhất và trung thành nhất của tôi. Từ lúc mới nhập môn cho đến bây giờ, tôi sắp lên đường chu du thời gian, Lê Sáng luôn luôn ở bên cạnh tôi. Giờ này, là môn sinh độc nhất ở bên cạnh tôi. Như tôi hằng nói với bạn, Lê Sáng đủ các điều kiện Ðức, Trí, Thể để tiếp tục sự nghiệp của Tôi. Tôi tin rằng Lê Sáng sẽ đi xa hơn tôi ... Và người kế nghiệp Lê Sáng sẽ đi xa hơn Lê Sáng. Và cứ thế, mà VOVINAM sẽ tiến mãi mãi ... Và, vì thế không thể ghìm đà tiến của VOVINAM trong khuôn khổ một quyển sách được…
Thôi, vĩnh biệt...”
(Theo Thư Khố Vovinam)
