Trong các hệ phái võ thuật Trung Hoa tồn tại hơn nửa thế kỷ qua ở Chợ Lớn, có một môn võ công rất lạ lùng, lạ từ chiêu thức đến nguồn gốc, đó là phái Thái Cực Đường Lang (môn võ mô phỏng bộ tấn và cước pháp của loài khỉ, thủ pháp của con bọ ngựa (Đường Lang). Một trong những người đầu tiên du nhập phái Thái Cực Đường Lang vào Việt Nam là quyền sư Hoa kiều Triệu Trúc Khê, còn một trong những người làm rạng danh môn phái này là võ sư Trần Minh, vị Kim Cang cuối cùng của võ phái.
Lão võ sư Trần Minh biểu diễn bài “Thái Cực Kiếm” - Photo: Ngọc Thiện
LÃNH GIÁO VÕ BỌ NGỰA TỪ SƠN TẶC
Triệu Trúc Khê tự là Trường Khanh, sinh năm Quang Tự thứ 26 (năm 1900) tại trấn Sa Hà, huyện Dịch, tỉnh Sơn Đông, Trung Quốc. Gia thế bần hàn, mồ côi cha mẹ từ bé, duyên may được hai vị đại sư tại chùa Trí Tạng là Thanh Tuyền và Giác Đông (hai cao thủ Thiếu Lâm Thái Tổ quyền) cưu mang và truyền dạy cho môn võ bí truyền này. Sau khi 2 vị sư phụ lần lượt viên tịch, Triệu Trúc Khê xuống núi làm bảo tiêu (áp tải hàng hóa) cho Đức Thắng tiêu cục của tiêu đầu Dư Thông Hải.
Quyền sư Triệu Trúc Khê (thắt cà vạt) cùng vợ và “Thập Nhị Kim Cang” (1962)
Trong thời gian này, Triệu Trúc Khê tìm đến đạo quán Thanh Phong trên núi Yên Đài, diện kiến đạo sĩ Trương Vạn Thu (truyền nhân đời thứ 11 của tổ sư phái Võ Đang Trương Tam Phong) và được Trương sư phụ truyền cho công phu Thái Cực chưởng.
Một lần đi áp tải hàng hóa, đến một eo núi thì đoàn xe hàng bất ngờ bị bọn sơn tặc tấn công. Tên đầu lĩnh giao đấu với Triệu Trúc Khê sử dụng một môn võ công rất lạ: chân nhảy loi choi, thủ pháp với ngón trỏ nhắm xỉa vào các yếu huyệt, chiêu thức cương mãnh, hiểm ác mà họ Triệu chưa từng gặp.
Không thể dùng quyền hóa giải được, ông đành sử dụng tuyệt kỹ Phi đà ném tên sơn tặc vỡ đầu phải bỏ chạy. Trở về Đức Thắng tiêu cục, Triệu Trúc Khê âm thầm dò xét, tìm hiểu mới biết môn võ công lạ lùng của sơn tặc kia là Đường Lang quyền (môn võ mô phỏng tư thế chiến đấu của con bọ ngựa), từ đó, ông hạ quyết tâm phải học cho được môn võ kỳ bí này.
Sau đó, Triệu Trúc Khê từ giã nghề bảo tiêu, tìm đến danh sư Thái Cực Đường Lang quyền là Nhậm Phong Thụy xin học trong 3 năm. Sau lại theo sư huynh của Nhậm Phong Thụy là Trì Thủ Tấn, chưởng môn đời thứ bảy, học luôn 4 năm nữa. Trước lúc lâm chung, Trì Thủ Tấn đã truyền lại chức chưởng môn đời thứ 8 Thái Cực Đường Lang quyền cho Triệu Trúc Khê.
Năm 1949, ông Triệu lánh nạn qua Việt Nam sinh sống ở Hải Phòng và đến năm 1954 lại lưu lạc vào Chợ Lớn (Sài Gòn). Triệu võ sư sống ở cạnh chùa Bà Thiên Hậu (Nguyễn Trãi, Q5) và mở võ đường kiêm hiệu thuốc chữa trật khớp.
Ông dạy võ tại 3 hội quán người Hoa ở Chợ Lớn là Lệ Chí, Nghĩa An, Quan Triệu và trường học Sùng Chính (Q.5). Năm 1968, Triệu võ sư cùng gia quyến quay về Hồng Kông và viên tịch vào ngày 24/6/1991, hưởng thọ 98 tuổi.
TUYÊT KỸ THẬP BÁT DANH GIA QUYỀN THUẬT
Đặc điểm võ phái Thái Cực Đường Lang là dùng tay để thủ, dùng chân tấn công đối phương. Võ sư Trần Minh giải thích: “Có những thế võ đỡ rồi mới đánh, như vậy là chậm, đối phương sau khi tấn công sẽ có thời gian lui về thủ, ta đánh khó trúng. Nếu hiểu cái lý đó, ta nghiên cứu điều chỉnh lại: vừa đỡ vừa đánh khiến đối phương sẽ không kịp tránh đòn!”.
Thái Cực Đường Lang tổng hợp tuyệt kỹ của Thập bát danh gia quyền thuật, gồm: Trường quyền, Thông bối, Triển phong, Đoản quyền, Đoản đả, Hầu quyền, Diễn chưởng, Thôi thủ thống quyền, Xuất thiểm, Thái thủ, Côn lưu quán nhĩ, Chiếm nã, Uyên ương cước, Thất liên quyền, Ô lý phân tẩu, Cầm nã, Đoạt mệnh côn, Đường Lang.
Thái Cực Đường Lang danh trấn võ lâm qua bài quyền và binh khí Bát đại mã bộ, Băng bộ quyền, Lan tiệt quyền, Thái cực kiếm, Liên hoàn kiếm, Triền phong cước, Thanh phong kiếm, Song câu, Xuân thu đại đao, Đường Lang côn, Đường Lang băng bộ, Thất tiết mai hoa, Bát quái côn, Phương thiên chưởng, Thái cực chưởng,...
Quyền pháp Thái Cực Đường Lang đồng hệ thống với Phiên tử quyền và Thông bối quyền, bộ pháp Đường Lang cũng sử dụng nhiều hư thức. Điểm khác biệt là thủ pháp các ngón của hai bàn tay xếp lại, cổ tay cong (câu thủ) tạo hình như đôi càng bọ ngựa (Đường Lang thủ), dùng tay (câu thủ) tấn công hoặc cuộn vào lôi kéo đòn tấn công của đối phương.
TRUYỀN NHÂN TRẦN MINH
Trong 12 môn đồ của tổ sư Triệu Trúc Khê, chỉ có 1 người học được cả 2 pho quyền pháp, đó chính là võ sư kiêm Đông y sĩ Trần Minh, sinh năm 1928. Lên 7 tuổi, Trần Minh học võ với một danh sư phái Hoa Sơn, 12 tuổi tham gia Tinh Võ hội, học Thái Cực Đường Lang với quyền sư Triệu Trúc Khê tại sân Tinh Võ.
Vốn là người có tinh thần cầu tiến, ham học hỏi, sau đó Trần Minh tìm đến Hồng Nghĩa đường học Thiếu Lâm Nam phái với danh sư Phùng Điềm tại chợ Thiếc (Phó Cơ Điều, Q.11). Vốn có tư chất thông minh và niềm đam mê võ thuật, Trần Minh ngày đêm dày công nghiên cứu, tổng hợp, chắt lọc tinh hoa Thiếu Lâm Bắc phái, Tinh Võ môn, Thái Cực Đường Lang cùng chiêu thức Thiếu Lâm Nam phái, tổng hợp chế tác thành môn võ riêng, tuy vậy ông vẫn giữ tên võ phái Thái Cực Đường Lang để nhớ công ơn sư phụ Triệu Trúc Khê.
Năm 1969, ông bắt đầu sáng lập võ đường Trần Minh và đội lân Tinh Nghĩa, trụ sở tọa lạc tại 418/127B đại lộ Nguyễn Hoàng (đối diện sòng bạc Đại Thế Giới). Đến 1972, võ đường dời về 5/5G Huỳnh Mẫn Đạt, Q.5 (gần chợ Hòa Bình). Tại đây, võ sư Trần Minh huấn luyện múa lân, dạy võ và đào tạo võ sĩ đấu võ đài, (võ sĩ nam được sư phụ đặt biệt danh với chữ Trần Trí, võ sĩ nữ là Trần Minh).
Trong số này nổi lên nhiều tay đấm cự phách làm rạng danh Tinh Nghĩa đường như các võ sĩ Trần Trí Hữu, Trần Trí Thành (Dương Thành, mất năm 2010), Trần Trí Quan, Trần Trí Hải, Trần Trí Cần, Trần Trí Thạch, Trần Trí Dậu, Trần Trí Nhất, Trần Trí Tài, Trần Trí Minh, Trần Minh Trang (nữ võ sĩ bách chiến bách thắng, em võ sư Lý Huỳnh Yến).
Giai đoạn 1964 -1974, võ sư Trần Minh không chỉ nổi tiếng vùng Chợ Lớn về dạy võ và châm cứu, ông còn là giáo sư dạy tiếng Anh, Pháp, Hoa cho hàng ngàn học viên người Việt và nước ngoài. Trần võ sư giao tiếp rộng, hoạt bát vui tính nên được mọi người quý mến, đặc biệt là giới võ thuật và văn nghệ sỹ.
Với ngoại hình săn chắc, hàng ria mép đầy tính nghệ sỹ cộng với bản lãnh võ nghệ cao cường vì thế đầu năm 1974, võ sư Trần Minh được mời vào một vai trừ gian diệt bạo trong bộ phim võ thuật hành động Việt Nam “Number One”. Đến đầu thập niên 1990, vì tài múa kiếm và ngọn song phi cước lợi hại của võ sư Trần Minh, mà võ sư kiêm nhà sản xuất phim NSƯT Lý Huỳnh đã mời ông và ba người con đóng một số phim “Người không mang họ”, “Đằng sau một số phận”, “Lửa cháy thành Đại La”...
Du Yên
Lão võ sư Trần Minh biểu diễn bài “Thái Cực Kiếm” - Photo: Ngọc Thiện
LÃNH GIÁO VÕ BỌ NGỰA TỪ SƠN TẶC
Triệu Trúc Khê tự là Trường Khanh, sinh năm Quang Tự thứ 26 (năm 1900) tại trấn Sa Hà, huyện Dịch, tỉnh Sơn Đông, Trung Quốc. Gia thế bần hàn, mồ côi cha mẹ từ bé, duyên may được hai vị đại sư tại chùa Trí Tạng là Thanh Tuyền và Giác Đông (hai cao thủ Thiếu Lâm Thái Tổ quyền) cưu mang và truyền dạy cho môn võ bí truyền này. Sau khi 2 vị sư phụ lần lượt viên tịch, Triệu Trúc Khê xuống núi làm bảo tiêu (áp tải hàng hóa) cho Đức Thắng tiêu cục của tiêu đầu Dư Thông Hải.
Quyền sư Triệu Trúc Khê (thắt cà vạt) cùng vợ và “Thập Nhị Kim Cang” (1962)
Trong thời gian này, Triệu Trúc Khê tìm đến đạo quán Thanh Phong trên núi Yên Đài, diện kiến đạo sĩ Trương Vạn Thu (truyền nhân đời thứ 11 của tổ sư phái Võ Đang Trương Tam Phong) và được Trương sư phụ truyền cho công phu Thái Cực chưởng.
Một lần đi áp tải hàng hóa, đến một eo núi thì đoàn xe hàng bất ngờ bị bọn sơn tặc tấn công. Tên đầu lĩnh giao đấu với Triệu Trúc Khê sử dụng một môn võ công rất lạ: chân nhảy loi choi, thủ pháp với ngón trỏ nhắm xỉa vào các yếu huyệt, chiêu thức cương mãnh, hiểm ác mà họ Triệu chưa từng gặp.
Không thể dùng quyền hóa giải được, ông đành sử dụng tuyệt kỹ Phi đà ném tên sơn tặc vỡ đầu phải bỏ chạy. Trở về Đức Thắng tiêu cục, Triệu Trúc Khê âm thầm dò xét, tìm hiểu mới biết môn võ công lạ lùng của sơn tặc kia là Đường Lang quyền (môn võ mô phỏng tư thế chiến đấu của con bọ ngựa), từ đó, ông hạ quyết tâm phải học cho được môn võ kỳ bí này.
Sau đó, Triệu Trúc Khê từ giã nghề bảo tiêu, tìm đến danh sư Thái Cực Đường Lang quyền là Nhậm Phong Thụy xin học trong 3 năm. Sau lại theo sư huynh của Nhậm Phong Thụy là Trì Thủ Tấn, chưởng môn đời thứ bảy, học luôn 4 năm nữa. Trước lúc lâm chung, Trì Thủ Tấn đã truyền lại chức chưởng môn đời thứ 8 Thái Cực Đường Lang quyền cho Triệu Trúc Khê.
Năm 1949, ông Triệu lánh nạn qua Việt Nam sinh sống ở Hải Phòng và đến năm 1954 lại lưu lạc vào Chợ Lớn (Sài Gòn). Triệu võ sư sống ở cạnh chùa Bà Thiên Hậu (Nguyễn Trãi, Q5) và mở võ đường kiêm hiệu thuốc chữa trật khớp.
Ông dạy võ tại 3 hội quán người Hoa ở Chợ Lớn là Lệ Chí, Nghĩa An, Quan Triệu và trường học Sùng Chính (Q.5). Năm 1968, Triệu võ sư cùng gia quyến quay về Hồng Kông và viên tịch vào ngày 24/6/1991, hưởng thọ 98 tuổi.
TUYÊT KỸ THẬP BÁT DANH GIA QUYỀN THUẬT
Đặc điểm võ phái Thái Cực Đường Lang là dùng tay để thủ, dùng chân tấn công đối phương. Võ sư Trần Minh giải thích: “Có những thế võ đỡ rồi mới đánh, như vậy là chậm, đối phương sau khi tấn công sẽ có thời gian lui về thủ, ta đánh khó trúng. Nếu hiểu cái lý đó, ta nghiên cứu điều chỉnh lại: vừa đỡ vừa đánh khiến đối phương sẽ không kịp tránh đòn!”.
Thái Cực Đường Lang tổng hợp tuyệt kỹ của Thập bát danh gia quyền thuật, gồm: Trường quyền, Thông bối, Triển phong, Đoản quyền, Đoản đả, Hầu quyền, Diễn chưởng, Thôi thủ thống quyền, Xuất thiểm, Thái thủ, Côn lưu quán nhĩ, Chiếm nã, Uyên ương cước, Thất liên quyền, Ô lý phân tẩu, Cầm nã, Đoạt mệnh côn, Đường Lang.
Thái Cực Đường Lang danh trấn võ lâm qua bài quyền và binh khí Bát đại mã bộ, Băng bộ quyền, Lan tiệt quyền, Thái cực kiếm, Liên hoàn kiếm, Triền phong cước, Thanh phong kiếm, Song câu, Xuân thu đại đao, Đường Lang côn, Đường Lang băng bộ, Thất tiết mai hoa, Bát quái côn, Phương thiên chưởng, Thái cực chưởng,...
Quyền pháp Thái Cực Đường Lang đồng hệ thống với Phiên tử quyền và Thông bối quyền, bộ pháp Đường Lang cũng sử dụng nhiều hư thức. Điểm khác biệt là thủ pháp các ngón của hai bàn tay xếp lại, cổ tay cong (câu thủ) tạo hình như đôi càng bọ ngựa (Đường Lang thủ), dùng tay (câu thủ) tấn công hoặc cuộn vào lôi kéo đòn tấn công của đối phương.
TRUYỀN NHÂN TRẦN MINH
Trong 12 môn đồ của tổ sư Triệu Trúc Khê, chỉ có 1 người học được cả 2 pho quyền pháp, đó chính là võ sư kiêm Đông y sĩ Trần Minh, sinh năm 1928. Lên 7 tuổi, Trần Minh học võ với một danh sư phái Hoa Sơn, 12 tuổi tham gia Tinh Võ hội, học Thái Cực Đường Lang với quyền sư Triệu Trúc Khê tại sân Tinh Võ.
Vốn là người có tinh thần cầu tiến, ham học hỏi, sau đó Trần Minh tìm đến Hồng Nghĩa đường học Thiếu Lâm Nam phái với danh sư Phùng Điềm tại chợ Thiếc (Phó Cơ Điều, Q.11). Vốn có tư chất thông minh và niềm đam mê võ thuật, Trần Minh ngày đêm dày công nghiên cứu, tổng hợp, chắt lọc tinh hoa Thiếu Lâm Bắc phái, Tinh Võ môn, Thái Cực Đường Lang cùng chiêu thức Thiếu Lâm Nam phái, tổng hợp chế tác thành môn võ riêng, tuy vậy ông vẫn giữ tên võ phái Thái Cực Đường Lang để nhớ công ơn sư phụ Triệu Trúc Khê.
Năm 1969, ông bắt đầu sáng lập võ đường Trần Minh và đội lân Tinh Nghĩa, trụ sở tọa lạc tại 418/127B đại lộ Nguyễn Hoàng (đối diện sòng bạc Đại Thế Giới). Đến 1972, võ đường dời về 5/5G Huỳnh Mẫn Đạt, Q.5 (gần chợ Hòa Bình). Tại đây, võ sư Trần Minh huấn luyện múa lân, dạy võ và đào tạo võ sĩ đấu võ đài, (võ sĩ nam được sư phụ đặt biệt danh với chữ Trần Trí, võ sĩ nữ là Trần Minh).
Trong số này nổi lên nhiều tay đấm cự phách làm rạng danh Tinh Nghĩa đường như các võ sĩ Trần Trí Hữu, Trần Trí Thành (Dương Thành, mất năm 2010), Trần Trí Quan, Trần Trí Hải, Trần Trí Cần, Trần Trí Thạch, Trần Trí Dậu, Trần Trí Nhất, Trần Trí Tài, Trần Trí Minh, Trần Minh Trang (nữ võ sĩ bách chiến bách thắng, em võ sư Lý Huỳnh Yến).
Giai đoạn 1964 -1974, võ sư Trần Minh không chỉ nổi tiếng vùng Chợ Lớn về dạy võ và châm cứu, ông còn là giáo sư dạy tiếng Anh, Pháp, Hoa cho hàng ngàn học viên người Việt và nước ngoài. Trần võ sư giao tiếp rộng, hoạt bát vui tính nên được mọi người quý mến, đặc biệt là giới võ thuật và văn nghệ sỹ.
Với ngoại hình săn chắc, hàng ria mép đầy tính nghệ sỹ cộng với bản lãnh võ nghệ cao cường vì thế đầu năm 1974, võ sư Trần Minh được mời vào một vai trừ gian diệt bạo trong bộ phim võ thuật hành động Việt Nam “Number One”. Đến đầu thập niên 1990, vì tài múa kiếm và ngọn song phi cước lợi hại của võ sư Trần Minh, mà võ sư kiêm nhà sản xuất phim NSƯT Lý Huỳnh đã mời ông và ba người con đóng một số phim “Người không mang họ”, “Đằng sau một số phận”, “Lửa cháy thành Đại La”...
Du Yên
